1.Chất dẫn điện và chất cách điện
– Chất tồn tại tính dẫn điện tốt (đồng, nhôm, sắt…), chất không dẫn điện, (gọi là vật cách điện, không khí, đồ gốm sứ, cao su, nylon…), chất bán dẫn (silicon, selen, gecmanic…) có tính chất trung gian này.
– Trong cuộn dây của đường dây phân phối, động cơ điện hay máy biến áp, người ta sử dụng chất dẫn điện tốt như đồng… ,ở lớp bọc dây điện, người ta sử dụng vật cách điện như cao su, nylong hoặc ở vật đỡ dây, người ta sử dụng đồ gốm sứ cách điện. Không chỉ vậy, linh kiện điện tử bán dẫn cũng được sử dụng rộng rãi biểu thị tính năng đặc thù như tranzito và đi ốt…
2.Cách điện
– Khi sử dụng điện một cách hợp lý và an toàn, cần phải để điện không bị rò rỉ ra bên ngoài mạch điện. Trong các thiết bị điện và dây phân phối điện, cần cách điện bằng cách sử dụng vật cách điện, sử dụng sự tương hỗ giữa các dây, giữa dây điện và đất, sự tương hỗ giữa các cuộn dây.
– Người ta gọi đó là cách điện, cách điện là công việc cực kỳ quan trọng để phòng tránh sự cố và các tai nạn do điện gây ra. Với tính chất của vật cách điện, người ta biểu thị mức độ không truyền điện bằng ngôn ngữ là điện trở cách điện, đơn vị được dùng phổ biến là MΩ (megaom 106Ω). Nếu điện trở cách điện giảm, vật cách điện hỏng thì sẽ gây ra sự cố đoản mạch và dòng điện rò xuống đất là nguyên nhân dẫn tới giật điện, hỏa hoạn.
– Ngoài ra, khi thao tác trên dây có điện và thao tác gần dây có điện, nếu người thao tác sờ vào phần có điện bằng tay trần, có khả năng dòng điện truyền vào cơ thể gây giật điện. Cho nên người thao tác phải cách điện phần chân, tay bằng bảo hộ lao động cách điện như cao su, nylon.
3. Sự lão hóa của vật cách điện và phân loại chịu nhiệt
– Vật cách điện là để giảm điện trở cách điện bởi nhiều nguyên nhân, còn gọi là trạng thái nguy hiểm gây ra lão hóa cách điện. Nguyên nhân chủ yếu của sự lão hóa cách điện là do các yếu tố ghi dưới đây.
(i)Yếu tố điện do điện cao thế bất thường… (lo)Yếu tố máy móc do sự rung, va chạm…
(ha)Yếu tố môi trường tự nhiên do ánh mặt trời… (ni) Yếu tố nhiệt do tăng nhiệt độ
– Vật cách điện như cao su, nhựa được sử dụng nhiều với tư cách là vật cách điện của dây điện, thiết bị điện, do yếu tố nhiệt là nguyên nhân chủ yếu gây lão hóa cách điện nên người ta quy định nhiệt độ cao nhất có thể sử dụng tương ứng với vật cách điện tức là nhiệt độ cao nhất cho phép. Người ta gọi đây là phân loại chịu nhiệt và được chia thành 7 loại như ghi trong bảng 7.
Do vậy, vật cách điện dùng trong thiết bị điện và dây điện…cần được sử dụng những loại phù hợp với chúng.
4.Bảo dưỡng
– Cần tiến hành bảo dưỡng đầy đủ vật cách điện để điện trở của chúng không bị hạ thấp. Việc đánh giá sự lão hóa của vật cách điện nếu kiểm tra được bằng ngoại quan thì để riêng nhưng nhìn chung được tiến hành bằng việc đo điện trở cách điện (gọi là megger test) và thử nghiệm chịu điện áp. Kiểm tra ngoại quan xem có bị hỏng, rách, bám bụi… không. Mặt khác, mạch điện của dây cách điện, cáp…được đo điện trở bằng Megger và phải từ trên giá trị bảng 8 dưới đây.