ơ le nhiệt là gì?

Rơ le nhiệt tên tiếng anh là Thermal relay là một thiết bị bảo vệ điện, được sử dụng để bảo vệ động cơ điện khỏi quá tải và quá nhiệt. Nó hoạt động dựa trên nguyên lý của sự mở rộng nhiệt của các vật liệu khi chúng được làm nóng. Khi dòng điện vượt quá giới hạn an toàn của động cơ, nhiệt độ bên trong động cơ sẽ tăng lên, và rơ le nhiệt sẽ hoạt động để ngắt kết nối điện giữa nguồn cấp và động cơ.

Một số ưu điểm của rơ le nhiệt là đơn giản, dễ sử dụng và có chi phí thấp. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là độ nhạy và tốc độ phản ứng không cao như các loại cảm biến điện tử hiện đại.

Cấu tạo rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt có cấu tạo gồm các bộ phận chính sau đây:

1. Bi-metal strip (dải kim loại kép): Là một dải ghép bằng hai kim loại khác nhau có hệ số giãn nở nhiệt khác nhau. Khi nhiệt độ tăng lên, hai kim loại sẽ giãn nở ở các tốc độ khác nhau, làm cho dải bi-metal cong lại. Đây là nguyên lý hoạt động chính của rơ le nhiệt.
2. Cuộn dây cảm ứng: Cuộn dây này có nhiệm vụ cảm ứng dòng điện đi qua động cơ. Khi dòng điện quá tải, nhiệt lượng phát ra từ cuộn dây sẽ làm nóng dải bi-metal, kích hoạt rơ le nhiệt.
3. Chốt nối: Chốt nối giữa dải bi-metal và các bộ phận chuyển động khác trong rơ le. Khi dải bi-metal cong lại, chốt nối sẽ chuyển động và kích hoạt các bộ phận tiếp theo.
4. Cơ cấu chuyển động: Bao gồm các bộ phận như bánh răng, đòn bẩy, và lò xo giúp truyền động lực từ dải bi-metal đến thiết bị ngắt mạch.
5. Thiết bị ngắt mạch: Đây là phần chính của rơ le, bao gồm các tiếp điểm (contact points) điện để ngắt hoặc kết nối mạch điện. Khi rơ le nhiệt hoạt động, thiết bị ngắt mạch sẽ ngắt kết nối điện giữa nguồn cấp và động cơ, bảo vệ động cơ khỏi quá tải và quá nhiệt.
6. Nút điều chỉnh: Đây là nút dùng để điều chỉnh mức độ quá tải mà rơ le nhiệt sẽ hoạt động. Bằng cách điều chỉnh nút này, người dùng có thể thiết lập mức độ bảo vệ phù hợp với từng loại động cơ.

Ứng dụng rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt được sử dụng rộng rãi trong nhiều ứng dụng, nhất là trong các hệ thống điều khiển và bảo vệ động cơ điện. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của rơ le nhiệt:

1. Bảo vệ động cơ điện: Rơ le nhiệt giúp bảo vệ động cơ điện khỏi quá tải và quá nhiệt, ngăn ngừa hỏng hóc và gia tăng tuổi thọ của động cơ.
2. Bảo vệ máy bơm: Trong các hệ thống máy bơm nước hoặc chất lỏng khác, rơ le nhiệt giúp bảo vệ máy bơm khỏi tình trạng quá tải do đường ống bị tắc nghẽn hoặc do máy bơm hoạt động trong thời gian dài.
3. Bảo vệ máy nén khí: Rơ le nhiệt được sử dụng trong các hệ thống máy nén khí để ngăn ngừa quá tải và quá nhiệt, đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn của máy nén.
4. Bảo vệ hệ thống điều hòa không khí: Rơ le nhiệt cũng được sử dụng trong các hệ thống điều hòa không khí để bảo vệ các thành phần như quạt gió, máy nén và cuộn dây từ quá tải và quá nhiệt.
5. Bảo vệ máy công cụ và thiết bị công nghiệp: Rơ le nhiệt được sử dụng trong các máy công cụ và thiết bị công nghiệp như máy cắt, máy tiện, máy ép, máy nghiền, máy đùn, máy trộn, vv., để bảo vệ động cơ khỏi quá tải và quá nhiệt, đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn.

Tuy nhiên, rơ le nhiệt cũng có hạn chế về độ nhạy và tốc độ phản ứng so với các cảm biến điện tử hiện đại. Trong một số ứng dụng đòi hỏi độ chính xác và độ nhạy cao, người ta thường sử dụng các thiết bị bảo vệ điện tử như rơ le điện tử, rơ le kỹ thuật số, hoặc các hệ thống điều khiển tự động.